Nowe możliwości w zakresie dokonywania zapisu na sąd arbitrażowy
Chciałbym zwrócić uwagę na obowiązujący od niedawna nowy przepis w kpc:
Art. 11611 [Zapis na sąd polubowny w sprawie zawisłej]
§ 1. W sprawie zawisłej przed sądem strony mogą poddać spór pod rozstrzygnięcie sądu polubownego aż do momentu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd.
§ 2. Sąd umorzy postępowanie na zgodny wniosek stron, złożony po zawarciu przez strony zapisu na sąd polubowny, chyba że z treści tego zapisu i okoliczności sprawy wynika, że byłoby to sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzałoby do obejścia prawa albo zapis na sąd polubowny jest nieważny lub bezskuteczny. Termin przedawnienia objętych zapisem na sąd polubowny roszczeń zaczyna biec od nowa od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania.
Przepis ten oznacza tyle, że strony prowadząc proces sądowy mogą przez cały okres jego trwania (czyli do momentu, w którym wyrok sądu powszechnego się uprawomocni, na skutek uprawomocnienia się wyroku I instancji lub wydania wyroku II instancji) dokonać zapisu na sąd polubowny, to znaczy doprowadzić do tego, że sprawa będzie rozpoznawana przez sąd polubowny wybrany przez strony. Sądem tym może być sąd ad hoc, albo stały sąd arbitrażowy.
Takie rozwiązanie może być korzystne dla stron, bowiem po pierwsze, żeby dokonać zapisu na sąd polubowny, muszą już się jakoś porozumieć, więc jest to początek negocjacji prowadzących do ugody, po drugie, w sprawie trudnej i zawiłej często mogą uzyskać wyrok znacznie szybciej, a po trzecie, sprawa będzie prowadzona z zachowaniem poufności. Jeżeli strony zaczną się porozumiewać, to będąc zainteresowane uzyskaniem rozstrzygnięcia sporu pomiędzy nimi, mogą znacznie łatwiej ustalić sprawy sporne i unikać procedowania w tym zakresie, w jakim mogą się porozumieć. Oznacza to, że rozstrzygnięciu sądu podlegać będzie tylko to, co jest rzeczywiście sporne, a ustępstwa stron nie będą znane publicznie, bo przecież postępowanie arbitrażowe jest poufne.
Bardzo ważne jest też ostatnie zdanie tego artykułu, że wniesienie sprawy do sądu powszechnego i umorzenie postępowania na skutek zawarcia porozumienia o zapisie na sąd polubowny daje efekt przerwania biegu przedawnienia, które od chwili uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania biegnie na nowo.
Prezes
Wielkopolskiego Sądu Arbitrażowego
Wojciech Celichowski – adwokat